Hacze İştirak

Borçluya karşı bir veya birkaç alacaklı tarafından yapılan takip sonucunda, borçlunun haczedilen malları tüm alacaklıların alacaklarının ödenmesini mümkün kılıyorsa, hacze iştirak sorunu ortaya çıkmaz. Ancak, borçluya karşı takip yapan birden fazla alacaklının alacakları, borçlunun haczedilen mallarının satışı sonunda karşılanmıyorsa, hacze iştirak durumu söz konusu olur. Hukukumuzda, borçlunun mallarına önce haciz koyduran alacaklının alacağını öncelikle alma hakkı (rüçhan hakkı) bulunmamaktadır. Yani, ilk haciz koyan alacaklının diğer alacaklılara karşı bir önceliği yoktur. Bununla birlikte, sadece maaş veya ücret hacizlerinde, önce gelen haczin kesintisi bitmeden sonraki haciz için kesinti yapılamaz (İİK m. 83/2, c. 3).

Hacze İştirak Türleri

İcra ve İflâs Kanunu’nda hacze iştirak iki çeşitte düzenlenmiştir:

1. Takipli (Adli) İştirak
2. Takipsiz (İmtiyazlı) İştirak

Alacaklılar, İİK’nın 100 ve 101. maddelerindeki şartları sağladıkları takdirde borçlunun malları üzerine ilk haciz tutarı vezneye girene kadar katılabilirler. Hacze iştirak durumunda, satış bedeli aynı derecedeki alacaklılar arasında “garame” (oranlama) usulüyle dağıtılır. İştirak alacaklısı, diğer alacaklılarla eşit statüye sahip olur ve hacizli malların satışından elde edilen paradan alacağı oranında pay alır.

Hacze Adi İştirak Nedir?

Hacze adi iştirak, İİK m. 100’de düzenlenmiştir. İlk haciz üzerine satılan malın tutarı icra veznesine girene kadar aynı derecede hacze iştirak edebilecek alacaklılar belirtilmiştir. Bu alacaklıların, ilk hacze ilişkin bazı şartları sağlaması gerekir.

Hacze Adi İştirak Şartları

1. İcra Takibi Yapma: İlk hacze iştirak etmek isteyen alacaklının borçluya karşı icra takibi yapmış ve bu takibin kesinleşmiş olması gerekir.
2. Talep Süresi: İlk hacizdeki mahcuz mal satılıp bedeli icra veznesine girinceye kadar hacze iştirak talebinde bulunulmuş olmalıdır.
3. Alacak Tarihi: Hacze iştirak etmek isteyen alacaklının alacağının İİK m. 100/1-4’te belirtilen tarihlerden önce doğmuş olması gerekir.
4. Belgeler: İİK m. 101/1-4’te belirtilen resmi belgelerle alacak hakkının kanıtlanması gerekmektedir.

Hacze İmtiyazlı İştirak Nedir?

Bazı alacaklılar, diğerlerine göre daha fazla koruma altındadır ve takip yapmadan hacze iştirak edebilirler. Bu durum İİK m. 101’de düzenlenmiştir.

Hacze İmtiyazlı İştirak Edebilecek Alacaklılar

1. Borçlunun Eşi: Evlilik içinde doğan alacakları için hacze imtiyazlı olarak iştirak edebilir.
2. Borçlunun Çocukları: Evlilik içinde doğan alacakları için hacze imtiyazlı olarak iştirak edebilir.
3. Vasi veya Kayyım: Vasilik veya kayyımlıktan kaynaklanan alacaklar için hacze imtiyazlı olarak iştirak edebilir.
4. Nafaka Alacaklıları: Nafaka alacakları için hacze imtiyazlı olarak iştirak edebilir.

Hacze İştirak Süreci

Hacze iştirak işlemi, ilk haczin yapıldığı icra dairesine başvurarak gerçekleştirilir. İcra müdürü talebi değerlendirir ve şartları sağlıyorsa kabul eder, aksi takdirde reddeder.

İtiraz Süreci

İcra müdürü talebi kabul ederse, haczedilen mallar tüm alacaklıların alacaklarını karşılıyorsa sadece hacze iştiraki ilk haciz tutanağının altına kaydeder. Eğer karşılamıyorsa alacaklılardan birinin talebi üzerine ilave hacizler yapılabilir.

Yargıtay Uygulamaları

Sıra cetvelinde aynı derecede hacze iştirak eden alacaklılar, alacak miktarları ve faizleri ile gösterilir. Alacaklılar, sıra cetvelinin bir suretinin tebliğ tarihinden itibaren 7 gün içinde şikâyet yoluna başvurabilirler.

Sonuç

Hacze iştirak, iki türde düzenlenmiş olup, alacaklıların haklarını korumak amacıyla belirli şartlar altında yürütülmektedir. Alacaklıların hakları, Yargıtay uygulamaları ile desteklenmektedir.