Boşanma Süreci: Anlaşmalı ve Çekişmeli Boşanma Davaları
Boşanma, evlilik birliğinin sona ermesi anlamına gelir ve Türk hukuk sisteminde belirli kurallara ve yasal prosedürlere tabidir. Evlilik, çeşitli nedenlerle sona erebilir ve bu süreçte çiftlerin izlemeleri gereken yolları anlamak önemlidir. Bu yazıda, boşanma sürecinin detaylarına, anlaşmalı ve çekişmeli boşanma davalarına odaklanacağız.
Boşanma Nedir?
Boşanma, eşlerden en az birinin boşanma davası açmasıyla gerçekleşen bir yasal süreçtir. Türk Medeni Kanunu’na göre, evli olan bireyler yalnızca bir mahkeme kararı ile boşanabilirler. Bu nedenle, boşanma sürecinin başlangıcı, bir tarafın mahkemeye başvurmasıdır. Boşanma davası açılmadan önce, tarafların birlikte yaşamaya son vermeleri ve boşanma sebeplerinin hukuki çerçevede belirlenmesi gerekmektedir.
Boşanma Davası Nasıl Açılır?
Boşanma davası açmak için öncelikle, eşlerden birinin yerleşim yeri mahkemesine veya birlikte son altı aydır ikamet ettikleri aile mahkemesine yazılı bir dilekçe verilmesi gerekmektedir. Dilekçeyle birlikte, yargılama giderleri ve harçların ödenmesi de zorunludur. Boşanma davaları, tarafların anlaşmasına göre iki şekilde açılabilir:
Anlaşmalı Boşanma
Anlaşmalı boşanma, eşlerin boşanma şartları üzerinde uzlaşması durumunda gerçekleşir. Türk Medeni Kanunu'nun 166/3 maddesine göre, evlilik en az bir yıl sürmüş olmalı ve taraflar birlikte başvurmalı veya bir tarafın diğerinin davasını kabul etmesi gerekmektedir.
Anlaşmalı boşanma davası açabilmek için tarafların aşağıdaki konularda mutabakata varmış olmaları şarttır:
- Boşanma
- Velayet
- Kişisel ilişki
- Nafaka
- Maddi ve manevi tazminat
- Mal rejimi
- Ziynet eşyaları
Tarafların, yukarıdaki maddeleri içeren bir protokol hazırlamaları ve her ikisinin de imzasını taşıması gerekmektedir. Protokolün eksiksiz ve hukuki olarak geçerli olması, ileride yaşanabilecek hak kayıplarını önlemek adına son derece önemlidir. Anlaşmalı boşanma protokolü mahkemeye sunularak dava açılabilir.
Anlaşmalı boşanma davasında, tarafların mahkemece belirlenen günde hazır bulunmaları zorunludur. Hakim, tarafları dinleyerek, boşanma şartlarının kabul edildiğine ve tarafların bir baskı altında olmadıklarına kanaat getirirse boşanmaya karar verir. Ancak, hakim tarafların düzenlemelerini uygun bulmazsa, değişiklikler yapma hakkına sahiptir.
Örnek Karar
Yargıtay 2. Hukuk Dairesi’nin 2016 tarihli bir kararında, anlaşmalı boşanma davasında velayeti anneye bırakılan çocuk ile baba arasındaki kişisel ilişki konusunda düzenleme yapılmaması durumunda, mahkemenin kişisel ilişkiyi düzenlemesi gerektiği vurgulanmıştır. Bu tür durumlar, boşanma sürecinde dikkat edilmesi gereken önemli hususlardır.
Çekişmeli Boşanma
Çekişmeli boşanma, tarafların boşanma konusunda mutabakat sağlayamadıkları durumlarda devreye girer. Bu durumda, boşanmanın yanı sıra velayet, nafaka, maddi ve manevi tazminat gibi konularda da ihtilaf söz konusudur. Çekişmeli boşanma davaları, anlaşmalı boşanma davalarından daha uzun ve karmaşık bir süreçtir.
Çekişmeli boşanma davası, Türk Medeni Kanunu’nda belirtilen boşanma sebeplerine dayanarak açılabilir. Bu sebepler arasında:
- Zina
- Hayata kast, pek kötü muamele veya onur kırıcı davranış
- Küçük düşürücü suç işleme ve haysiyetsiz yaşam sürme
- Terk
- Akıl hastalığı
- Evlilik birliğinin temelinden sarsılması
Yukarıda belirtilen sebeplerden bir veya birkaçına dayanarak boşanma davası açılabilir. Özel boşanma sebeplerinden biri olan zina durumunda, bu durumun açıkça ispatlanması gerekmektedir. Çekişmeli boşanma davaları, genellikle daha fazla delil sunulmasını ve tarafların iddialarını destekleyen belgelerle mahkemeye başvurmasını gerektirir.
Boşanma Sürecinde Dikkat Edilmesi Gerekenler
Boşanma süreci, her iki taraf için de psikolojik ve finansal açıdan zorlayıcı olabilir. Bu nedenle, boşanma aşamasında dikkat edilmesi gereken bazı önemli noktalar şunlardır:
- Hukuki Destek Alın: Boşanma süreçleri karmaşık olabilir. Bu nedenle, bir avukattan yardım almak, haklarınızı korumanıza yardımcı olur.
- Protokol Hazırlığı: Anlaşmalı boşanma durumunda, protokolün dikkatlice hazırlanması ve tüm detayların eksiksiz bir şekilde yazılması önemlidir.
- Tarafların İhtiyaçları ve Menfaatleri: Boşanma sürecinde her iki tarafın da ihtiyaçları ve menfaatleri göz önünde bulundurulmalı, adil bir çözüm sağlanmalıdır.
- Çocukların Menfaatleri: Eğer çocuklar varsa, onların menfaatleri her zaman öncelikli olmalıdır. Velayet ve kişisel ilişki konularında çocukların psikolojik durumu göz önünde bulundurulmalıdır.
Sonuç
Boşanma süreci, hem hukuki hem de duygusal açıdan zorlu bir dönemdir. Eşlerin karşılıklı olarak anlaşma sağlamaları durumunda anlaşmalı boşanma, aksi takdirde çekişmeli boşanma davası yoluna gidilmesi gerekebilir. Her iki durumda da hukuki süreçlerin doğru bir şekilde yürütülmesi, tarafların haklarını korumaları açısından büyük önem taşır. Boşanma sürecinde dikkat edilmesi gereken hususları göz önünde bulundurarak, daha sağlıklı bir sonuca ulaşmak mümkündür.